1 stycznia 2025 r. weszła w życie Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. poz. 1907).  Ustawa ta to kompleksowe rozwiązania, które są odpowiedzią na społeczne zapotrzebowanie na bezpieczne i odporne środowisko cywilne w kontekście zagrożeń militarnych i pozamilitarnych. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i nie wpływa na swobody obywatelskie. Obszar ochrony ludności i obrony cywilnej wymaga całościowej regulacji, adekwatnej do zmieniającej się rzeczywistości oraz pojawiających się nowych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych.

Ochrona ludności – co to znaczy?

To system, który składa się z organów administracji publicznej. Wykonują one zadania, by zapewnić bezpieczeństwo ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, infrastruktury niezbędnej dla zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia. Współtworzą go także podmioty wykonujące te zadania oraz siły i środki przeznaczone do ich realizacji. Definiując pojęcie ochrony ludności wskazuje się w ustawie na obronę cywilną, jako ukierunkowaną na ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami, wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw. Takie zdefiniowanie ochrony ludności, jako szerokiego zakresu działań na rzecz ochrony obywateli, pozwala na zrozumiałe dla wszystkich organów właściwych w tych sprawach, podmiotów realizujących zadania ochrony ludności, uczestników życia publicznego, obywateli, określenie ich odpowiedzialności i kompetencji. 

W czasie pokoju zadania w obszarze ochrony ludności będą realizowały podmioty ochrony ludności, natomiast w czasie wojny te same podmioty, ale przekształcone w organizacje obrony cywilnej, co jest zgodne z prawnymi uregulowaniami międzynarodowymi przyjętymi przez Polskę.

Aktualnie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji prowadzi prace nad opracowaniem projektów rozporządzeń wykonawczych do Ustawy:

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie programów szkoleń z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej oraz wymagań dla podmiotów prowadzących szkolenia.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie Centralnej Ewidencji Zasobów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie elementów porozumień oraz sposobu weryfikacji zdolności podmiotu do wykonywania zadań ochrony ludności i obrony cywilnej.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu organizowania i prowadzenia ćwiczeń z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania naboru ochotniczego do służby w obronie cywilnej.

Po opublikowaniu i wejściu w życie wymienionych aktów zostanie zamieszczona odpowiednia informacja w zakresie zadań nałożonych na gminy.

W ramach rozpowszechniania zagadnień związanych z ochroną ludności i obroną cywilną, powstała strona
gov.pl/web/obrona-cywilna
 Będzie można na niej znaleźć materiały edukacyjno-informacyjne skierowane do różnych grup wiekowych i zawodowych.