Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) to miejsce, gdzie pacjent otrzyma pomoc bez skierowania, bez wcześniejszego zapisywania się na wizytę. Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ od 1 marca 2023 r. zakontraktował kolejne dwa centra w: Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku oraz Samodzielnym Publicznym Psychiatrycznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Choroszczy. W sumie jest siedem centrów w regionie.

Jaki rodzaj pomocy oferują Centra Zdrowia Psychicznego?

Do Centrum Zdrowia Psychicznego pacjent można udać się z każdym problemem psychicznym, który go trapi. Niezależnie czy będą to problemy osobiste związane z utratą bliskiej osoby, myśli samobójcze, trudności z pogodzeniem się z chorobą np. nowotworową, czy kłopoty

z bezsennością. Otrzyma tam profesjonalną pomoc dopasowaną do indywidualnych potrzeb. Pomoc udzielana przez CZP jest bezpłatna i może obejmować wizyty w poradni, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym, wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który odwiedza pacjenta w domu, by pomagać jemu i jego rodzinie. Indywidualny plan leczenia opracowują specjaliści na podstawie kontaktu z osobą doświadczającą kryzysu psychicznego.

Centrum udziela pomocy:

• czynnej – obejmującej leczenie i wsparcie osób z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, które wymagają zapewnienia ciągłości świadczeń opieki zdrowotnej, aktywnego podtrzymywania kontaktu i wyprzedzającego rozwiązywania problemów;

• długoterminowej – leczenia stacjonarnego na oddziale (opieka całodobowa);

• krótkoterminowej – osobom z zaburzeniami epizodycznymi lub nawracającymi;

• doraźnej – osobom w stanach nagłych i przypadkach pilnych (nagłe, nieprzewidziane pogorszenie stanu zdrowia, wymagające podjęcia natychmiastowych czynności ratunkowych, leczniczych);

• konsultacyjnej.

Kto może skorzystać z pomocy świadczonej w Centrach Zdrowia Psychicznego?

Z pomocy CZP mogą skorzystać osoby pełnoletnie cierpiące na zaburzenia psychiczne. Również członkowie rodzin, a także bliscy i znajomi pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. W przypadku pojawiających się pytań czy wątpliwości mogą skorzystać ze wsparcia centrum, do którego ich bliski zgłosił się po pomoc. Z pomocy centrum mogą skorzystać także osoby, które zostały wypisane ze szpitala, w celu uzyskania wsparcia w dalszym dochodzeniu do zdrowia.

Punkt zgłoszeniowo-koordynacyjny (PZK) to pierwsze miejsce, do którego trafia pacjent potrzebujący pomocy

Pracownik dyżurujący w punkcie dokonuje oceny i ustala wstępny plan pomocy danej osobie. Pacjenci w kryzysie psychicznym otrzymają bezpłatną pomoc lekarza psychiatry i asystentów zdrowienia. Pomoc będzie udzielana w zależności od potrzeb osoby zgłaszającej się. Może przybierać formy terapii indywidualnej lub grupowej, leczenia w trybie dziennym, leczenia opartego na wizytach specjalistów w domu pacjenta, regularnych konsultacji, ale również przekazania odpowiednich informacji czy też interwencji jednorazowej. Jeśli problem zostanie oceniony jako pilny, terapia będzie musiała rozpocząć się w ciągu 72 godzin od momentu zgłoszenia.

Główne zadania punktu zgłoszeniowo-koordynacyjnego to:

• udzielanie informacji dotyczących zasad działania CZP, możliwości uzyskania odpowiednich form pomocy,

• przeprowadzenie wstępnej oceny potrzeb zdrowotnych osób zgłaszających się po pomoc oraz uzgodnienie wstępnego planu postępowania pomocowego;

• udzielanie możliwego wsparcia w zakresie zgłaszanych potrzeb zdrowotnych;

• uzgodnienie terminu przyjęcia i wskazanie miejsca uzyskania niezbędnej pomocy w przypadkach pilnych

• udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Jaką funkcję w Centrach Zdrowia Psychicznego pełni koordynator opieki?

Funkcja koordynatora opieki w Centrach Zdrowia Psychicznego została powołana w celu zapewnienia właściwych świadczeń opieki zdrowotnej, zgodnych z planem terapii oraz dostarczania osobom potrzebującym pomocy informacji o przysługujących świadczeniach opieki zdrowotnej w ramach centrum. Ponadto koordynator to specjalista (np. pielęgniarka psychiatryczna, psycholog, terapeuta środowiskowy, absolwent kierunku zdrowie publiczne), który w pierwszej kolejności po dokonaniu oceny potrzeb osoby zgłaszającej się do centrum ustali wstępny plan pomocy i termin jej udzielenia.

Kim jest asystent zdrowienia?

Asystent zdrowienia to osoba, która sama doświadczyła kryzysu psychicznego i po odpowiednim specjalistycznym szkoleniu może zostać zatrudniona i włączona do zespołów prowadzących leczenie i wsparcie osób z zaburzeniami psychicznymi. Jego rolą jest towarzyszenie leczonemu pacjentowi w CZP, wspieranie go, dzielenie się własnym doświadczeniem kryzysu psychicznego i zdrowienia

W 2022 r. z pomocy w Centrach Zdrowia Psychicznego skorzystało ok. 18,5 tysiąca pacjentów.

Wykaz Centrów Zdrowia Psychicznego w woj. podlaskim:

1. Szpital Ogólny im. dr Witolda Ginela w Grajewie, ul. Konstytucji 3 Maja 34, PZK

2. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Hajnówce:

• Hajnówka, ul. Doc. Adama Dowgirda 9, PZK

• Siemiatycze, ul. Szpitalna 8. PZK

3. Szpital Wojewódzki im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łomży, ul. Marsz. Józefa Piłsudskiego 11, PZK

4. Specjalistyczny Psychiatryczny Samodzielny Publiczny ZOZ w Suwałkach:

• Suwałki, ul. Szpitalna 62, PZK

• Augustów, ul. Komunalna 2. PZK

5. REVIT Sp. z o. o. w Białymstoku, ul. Swobodna 38, PZK (całodobowy)

6. Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku:

• Białystok, ul. Wołodyjowskiego 2, PZK

• Białystok, ul. Marii Skłodowskiej 24A

7. Samodzielny Publiczny Psychiatryczny ZOZ im. dr Stanisława Deresza w Choroszczy:

• Choroszcz, Pl. Dr Zygmunta Brodowicza 1,

• Białystok, ul. Radzymińska 2, PZK.

dr Beata Leszczyńska

Rzecznik prasowy

Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ