Trwający do 27 kwietnia Europejski Tydzień Szczepień 2024, pod hasłem „Ratowanie życia poprzez szczepienia”, ma na celu zwiększenie wiedzy na temat korzyści wynikających ze szczepień oraz podkreślanie ich znaczenia w ochronie naszego zdrowia na każdym etapie życia.

Podobnie jak zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna, regularne badania kontrolne, szczepionki są filarem zdrowego życia - mogą odegrać kluczową rolę w utrzymaniu naszego zdrowia i zdrowia naszych bliskich.

Bezpłatna szczepionka przeciw HPV

Szczepionka przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV), skutecznie chroni przed chorobami nowotworowymi, w tym szczególnie rakiem szyjki macicy.

Dzieci w wieku 12-13 lat obejmuje Powszechny program szczepień przeciwko HPV, w którym są wykorzystywane dwa preparaty: 2-walentana szczepionka Cervarix i 9-walentna szczepionka Gardasil 9.

Powszechny program bezpłatnych szczepień przeciw HPV jest skierowany do dziewcząt i chłopców już po ukończeniu 11. roku życia do ukończenia 14. roku życia.

Szczepienia przeciw HPV w ramach programu podawane są w dwóch dawkach. Odstęp między tymi dawkami w programie wynosi od 6 do 12 miesięcy.

Żeby z niego skorzystać, wystarczyć umówić wizytę w punkcie szczepień. Można to zrobić, kontaktując się bezpośrednio z wybranym punktem, korzystając z infolinii dostępnej pod numerem telefonu 800 100 101 (w godzinach 8-18) albo za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta.

W woj. podlaskim szczepienia w ramach programu są wykonywane w ponad 200 punktach. Ich lista jest dostępna na stronie pacjent.gov.pl.

Dla dzieci w wieku 9-11, 14-18, których nie obejmuje program, profilaktyka HPV również jest darmowa. Dwuwalentna szczepionka przeciwko HPV znajduje się bowiem na liście bezpłatnych leków dla dzieci. W przypadku dzieci z tych grup wiekowych, rodzic najpierw zgłasza się do lekarza POZ po receptę na bezpłatną szczepionkę, następnie odbiera preparat w aptece i umawia wizytę w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, podczas której zostanie podany preparat przeciw HPV.

Do otwartej rozmowy o szczepieniach zachęca ekspertka, na co dzień pracująca w gabinecie szczepiennym w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Białymstoku:

   -   Szczepienie, jak każda procedura medyczna, może budzić obawy i wątpliwości. Widzę to na co dzień w mojej pracy w gabinecie szczepiennym. Ostatnio dobrym tego przykładem są reakcje rodziców na szczepionkę przeciw HPV. Z jednej strony bardzo cieszy wprowadzenie Powszechnego programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV, czy też refundacja dla jednej ze szczepionek, z drugiej strony mają wiele pytań - w tym takich, które uważane są za wstydliwe czy bardzo intymne. Ogromne znaczenie ma tutaj rola personelu medycznego  - lekarzy i pielęgniarek. Powinni oni stworzyć warunki do swobodnej rozmowy, aby pacjent w myśl zasady "nie ma głupich pytań" - mógł zapytać o wszystko. Nigdy nie oceniamy pacjenta, nie wypowiadamy się w tonie pouczającym, ani nie narzucamy swojego zdania. Empatia, zrozumienie i szacunek ze strony personelu medycznego są kluczowe dla zdobycia zaufania pacjenta i budowania wzajemnych, dobrych relacji. Z mojego doświadczenia widać, że rodzice, którzy zostali w sposób rzetelny poinformowani, uzyskali odpowiedzi na swoje pytania i wątpliwości, o wiele rozsądniej podchodzą do obowiązkowych szczepień ochronnych, a także chętniej szczepią dzieci szczepionkami zalecanymi. Z mojej perspektywy, bardzo pomocne w propagowaniu szczepień zalecanych, w tym przeciwko HPV, są również wszelkie akcje informacyjne organizowane przez instytucje, pozwalają one dotrzeć do szerokiej grupy odbiorców i zainteresować tematem nawet tych, którzy wcześniej zainteresowania nie wykazywali. – zwraca uwagę mgr Agnieszka Andrzejewska, pielęgniarka szczepienna.

Od czerwca 2023 roku, kiedy ruszył Powszechny program szczepień przeciw HPV, w województwie podlaskim zaszczepiło się łącznie 6011 (dane na 18.04.2024 r.), z czego: 3828 – stanowią dziewczynki, 2183 – chłopcy.

Szczepionki chronią pokolenia

W dniach 21 – 27 kwietnia w Europejskim Regionie WHO obchodzimy Europejski Tydzień Szczepień 2024 (European Immunization Week, EIW). Celem inicjatywy jest zwiększenie świadomości społecznej na temat szczepień oraz podkreślanie ich znaczenia w ochronie zdrowia na każdym etapie życia człowieka.

- Dziś wiele osób, a zwłaszcza młodych rodziców zadaje sobie pytanie: dlaczego potrzebujemy szczepień ochronnych? Przecież nie widać tych wszystkich groźnych chorób w naszym otoczeniu. Dzieci masowo nie umierają na krztusiec, błonice czy polio, a media nie donoszą o nowych epidemiach. I to właśnie w tym miejscu należy głośno i wyraźnie zaznaczyć: za taki stan odpowiada wprowadzenie obowiązkowych szczepień ochronnych. To dzięki nim udało się wyeliminować lub znacznie ograniczyć zapadalność na wiele groźnych chorób zakaźnych, które jeszcze kilka dekad temu dziesiątkowały społeczeństwa. Jeszcze w 1980 r. odra była przyczyną ponad 2,6 miliona zgonów na świecie! Dziś, dzięki obowiązkowym szczepieniom, szacowana liczba zgonów z powodu odry spadła o 94%.

Szczepiąc siebie i swoje dzieci chronimy nie tylko nas - ale również pośrednio - zapewniamy ochronę osobom, które z różnych przyczyn nie mogą być poddane szczepieniu – dodaje Agnieszka Andrzejewska.

Szczepienia chronią nas na wiele sposobów:

• ratują życie,

• chronią przed chorobami zakaźnymi oraz ich powikłaniami,

• chronią przed chorobami nowotworowymi,

• ograniczają antybiotykooporność i zużycie antybiotyków.

O szczepieniach powinni pamiętać nie tylko rodzice troszczący się o zdrowie swoich dzieci, ale również dorośli i osoby starsze, w zależności od uprawianego zawodu czy stylu życia. Szczepienia wymagają indywidualnego podejścia w każdym wieku. Rozwój współczesnej medycyny pozwala stosować profilaktykę za pomocą szczepień w różnych grupach ryzyka, czy osób z chorobami przewlekłymi.

Nowoczesna medycyna i ogromna wiedza na temat szczepień dorosłych pokazują, że są one tak samo ważnym elementem zdrowego stylu życia, jak dieta, regularny sen, ruch, czy unikanie stresu. Do niedawna szczepienia dorosłych w świadomości społecznej dotyczyły głównie szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i szczepionki przeciw grypie. Ostatnie lata przyniosły wiele nowych możliwości ochrony, jak szczepienia przeciw krztuścowi, pneumokokom, COVID-19, półpaścowi czy HPV.

Informacje na temat szczepień i szczepionek warto czerpać z wiarygodnych źródeł, tj. od pracowników ochrony zdrowia, lokalnych instytucji sanitarnych, instytucji ochrony zdrowia, np.:

Sprawdzone informacje o szczepieniach obowiązkowych i zalecanych można znaleźć w serwisie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny.

Poradnik Pacjenta Narodowego Funduszu Zdrowia: Szczepienie przeciw HPV uchroni Twoje dziecko przed rakiem

Zachęcamy również Państwa do zapoznania się z informacjami oraz postami
na temat szczepień ochronnych umieszczonymi w każdym dniu Europejskiego Tygodnia w mediach społecznościowych X.com: @NFZ_Bialystok

E-booki na temat szczepień przeciw HPV

• Przewodnik po szczepieniach przeciw HPV dla rodziców nastolatków

• Przewodnik dla rodziców i lekarzy. Jak rozmawiać z nastolatkami o szczepieniach

dr Beata Leszczyńska

Rzeczniczka prasowa Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia