Zakład Ubezpieczeń Społecznych podsumował wyniki kontroli zwolnień lekarskich prowadzonych w 2023 roku. Kwota obniżonych i cofniętych świadczeń w wyniku kontroli wyniosła w kraju ponad 176,9 mln zł, a w województwie podlaskim 3,18 mln zł. Do łącznej sumy wchodzą także środki wynikające ze zmniejszenia podstawy wymiaru zasiłku po ustaniu tytułu do ubezpieczenia.

- Tylko w ubiegłym roku w całym kraju Zakład Ubezpieczeń Społecznych skontrolował 461,2 tys. zwolnień lekarskich. To wzrost o 7,3 proc. w stosunku do 2022 roku. W ich następstwie zakwestionował 28,9 tys. świadczeń chorobowych na kwotę 29 mln 273 tys. zł – informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego.

Były to zarówno kontrole prawidłowości orzekania o niezdolności do pracy, czyli weryfikacja przez lekarza orzecznika ZUS czy osoba na zwolnieniu jest nadal chora, a zwolnienie zasadne, jak i kontrole ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zgodnie z ich celem. -Takie kontrole mogą również przeprowadzić pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych – dodaje rzeczniczka.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma również obowiązek obniżyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego. Z tego powodu w ubiegłym roku obniżono wypłaty o 147 mln 677 tys. zł. Niższe świadczenie otrzymało 96,5 tys. osób. Skutki finansowe kontroli w 2023 roku wyniosły łącznie 176 mln 953 tys. zł. Dla porównania w 2022 roku była to kwota 153 mln 362 tys. zł.

Wyniki kontroli zwolnień w województwie podlaskim

Na terenie województwa podlaskiego w 2023 roku oddział ZUS w Białymstoku przeprowadził blisko 11,1 tys. kontroli zwolnień, czyli o 1,5 tys. więcej niż w 2022 roku. W efekcie wydano 429 decyzji, a kwota wstrzymanych z tego tytułu świadczeń chorobowych wyniosła 640,2 tys. zł. ZUS obniżył także wysokość świadczeń po ustaniu zatrudnienia na kwotę 2,54 mln zł. Dotyczyło to 1076 osób. W sumie w Podlaskiem wstrzymano lub obniżono świadczenia chorobowe na kwotę 3,18 mln zł. W 2022 roku łączna kwota cofniętych lub obniżonych świadczeń w regionie przekroczyła 1,2 mln zł.

Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich sytuacjach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot. Natomiast przy kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, to dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji pacjent zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.

Na czym inspektorzy ZUS-u przyłapali osoby „chore” na zwolnieniu?

Pewien chory w trakcie zwolnienia lekarskiego brał udział w turnieju tenisa stołowego, obchodach jubileuszu koła łowieckiego oraz wycieczce organizowanej przez organizację związkową. Lekarz, który sam korzystał z czasowej niezdolności do pracy, wystawiał zwolnienia lekarskie innym pacjentom. Inny ubezpieczony, w czasie pobierania świadczenia po ustaniu zatrudnienia poszukiwanie nowej pracy. W tym czasie wziął udział w rekrutacji i udało mu się ją przejść pozytywnie. Musiał jednak uzyskać zaświadczenie lekarza medycyny pracy o odzyskaniu zdolności do pracy i niestety w taki sposób stracił prawo do pobieranego zasiłku. Wciąż zdarzaj się przypadki radnych, którzy w czasie zwolnienia chorobowego biorą udział w sesjach rady gminy, posiedzeniach rad nadzorczych czy imprezach okolicznościowych. Najczęstszym powodem jest jednak świadczenie pracy w czasie chorobowego na rzecz innego podmiotu, oraz wykonywanie w czasie zwolnienia, niektórych obowiązków służbowych zdalnie, takich jak przesyłanie wiadomości mailem czy logowanie się do systemu.

Katarzyna Krupicka

regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa podlaskiego