Przez ostatnie dwa lata w mieście Hajnówka realizowany był projekt „Hajnówka dostępna - program dostępności miasta w sferach kultury i turystyki inspirowany rozwiązaniami włoskimi z miasta Matera” dofinansowany z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój Priorytet IV, działanie 4.3 Współpraca ponadnarodowa. Partnerami projektu byli: Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych (lider), Gmina Miejska Hajnówka, Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Tadeusza Rakowieckiego, Hajnowski Dom Kultury, Stowarzyszenie Kulturalne Pocztówka oraz partner ponadnarodowy z miasta Matera IAC Centro Arti Integrate.
Głównym celem przedsięwzięcia była poprawa funkcjonowania miasta Hajnówka w obszarze dostępności dla osób o szczególnych potrzebach poprzez wypracowanie, przetestowanie i wdrożenie nowego standardu świadczenia usług wraz ze zmianami w przestrzeni publicznej w obszarze kultury i turystyki we współpracy z partnerem włoskim z Matera w regionie Basilicata w ciągu 30 m-cy (grudzień 2019-maj 2022.
W dniach 25-27 maja gościliśmy w Hajnówce przedstawicieli partnera włoskiego z miasta Matera. Byli to: Andrea Santantonio, Nadia Casamassima, Luca Petruzzellis, Mariusz Wojtowicz (tłumacz), reprezentujący kulturalne organizacje pozarządowe. Celem wizyty studyjnej było zapoznanie ich z zakresem dostępności miasta Hajnówka, działaniami w tym kierunku instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, w tym także zadaniami zrealizowanymi w ramach projektu. Początek pobytu było to zapoznanie partnerów ze specyfiką miasta, jego walorami przyrodniczymi i kulturowymi. Odbyliśmy spacer po parku, zaś atrakcyjną formę zwiedzania zapewniły riksze, które zostały zakupione w ramach projektu przez Stowarzyszenie Kulturalne „Pocztówka”. Dnia 26 maja uwaga skupiona została na instytucjach publicznych i ich funkcjonowaniu w zakresie dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Odwiedziliśmy Miejską Bibliotekę Publiczną, gdzie pracownicy zapoznali naszych gości ze swoją pracą. Mówiąc o dostępności jednostka posiada na wyposażeniu czytaki do książek dla osób z niepełnosprawnością wzroku oraz książki w alfabecie Breaila. W ramach projektu została wyremontowana łazienka dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Biblioteka od wielu lat współpracuje z Warsztatami Terapii Zajęciowej, Środowiskowym Domem Samopomocy, Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym podejmując się wspólnych aktywności. Podopieczni tych instytucji przygotowali dla włoskich gości krótkie przedstawienie kabaretowo-wokalne. Partnerzy z Włoch natomiast opowiedzieli legendę miasta Matera. Wizyta w Środowiskowym Domu Samopomocy oraz Warsztatach Terapii Zajęciowej ukazała formy pracy z osobami z niepełnosprawnością psychiczną i intelektualną. Obie placówki na co dzień zapewniają swoim podopiecznym zajęcia artystyczne, manualne, muzyczne, ale także kulinarne, dzięki którym mogą rozwijać się mentalnie, a także przygotowują ich do funkcjonowania w społeczeństwie. Duże wrażenie na Włochach zrobił trud wkładany w pracę z podopiecznymi, która nie jest łatwą.
27 maja miało miejsce seminarium konsultacyjne, podsumowujące realizację projektu „Hajnówka dostępna - program dostępności miasta w sferach kultury i turystyki inspirowany rozwiązaniami włoskimi z miasta Matera”. Uczestniczyli w nim partnerzy projektu, członkowie Grupy Inicjatywnej, zaproszeni goście (przedstawiciele jednostek organizacyjnych miasta, organizacji pozarządowych, osoby z niepełnosprawnościami). Całość wydarzenia była tłumaczona na język migowy przez pana Krzysztofa Cisa, na co dzień współpracujący z osobami z niepełnosprawnościami. Obecni byli także przedstawiciele Ośrodka Organizacji Pozarządowych: Iwona Zaborowska (Prezes), Katarzyna Łotowska (Wiceprezes), Karolina Poczykowska oraz Krzysztof Leończuk (koordynator projektu). W trakcie spotkania miały miejsce podziękowania uczestnikom projektu, liderowi i partnerom. Kluczowym punktem była prezentacja rezultatów osiągniętych przez poszczególne instytucje tj. Urząd Miasta Hajnówka, Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Tadeusza Rakowieckiego, Hajnowski Dom Kultury, Stowarzyszenie Kulturalne Pocztówka. Seminarium było okazją do zaprezentowania publikacji zawierającej końcowy efekt projektu, czyli standardy dostępności usług turystycznych i kulturalnych oraz dostępności urzędu dostosowanych do potrzeb osób o szczególnych
potrzebach, opracowane w trakcie projektu wdrożone zarządzeniami Burmistrza Miasta Hajnówka.
Tego dnia w godzinach popołudniowych goście udali się do Stowarzyszenia Kulturalnego Pocztówka. Tam Dariusz Skibiński wraz z Agatą Rychcik-Skibińską zapoznali ich z ideą Hajnówki Centralnej. Stają Kultury, planach i celach do których dążą w swoich działaniach.
Wizyta partnerów z Matery opierała się na doświadczaniu miasta za pośrednictwem zmysłów wzroku, słuchu. Duża liczba informacji, którą otrzymali podczas dni pobytu pozwoliła im na zobrazowanie miejsca pod kątem dostępności oraz porównanie do stanu, jaki mają u siebie. Bardzo widoczną różnicą między naszymi miastami jest to, iż w Materze bardzo wielką uwagę podczas zapewniania dostępności kieruję się na doświadczenia zmysłowe (wzrok, słuch, dotyk), mniej zaś na dostępność architektoniczną, która u nas jest bardziej widoczna. Połączenie tych dwóch elementów razem byłoby sytuacją idealną w projektach realizowanych na rzecz osób ze szczególnymi potrzebami.
Realizacja projektu „Hajnówka dostępna - program dostępności miasta w sferach kultury i turystyki inspirowany rozwiązaniami włoskimi z miasta Matera” był bardzo ważnym krokiem w procesie wdrażania dostępności w mieście Hajnówka. Przed nami jest jeszcze wiele do robienia. Najważniejsze jednak w tym wszystkim jest, aby ludzie byli wobec siebie otwarci.
Emilia Korolczuk
Główny specjalista ds. wdrożenia w projekcie