Już po raz siódmy Minister Edukacji ogłosił prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Jej celem jest wskazanie, w jakim kierunku powinna rozwijać się oferta szkolnictwa branżowego. Prognoza jest podzielona na części – krajową i wojewódzką. Określa ona zapotrzebowanie na pracowników w poszczególnych, ułożonych alfabetycznie, zawodach.
Prognoza na krajowym rynku pracy
W 2025 roku prognoza krajowa zawiera alfabetyczny wykaz 35 zawodów, dla których, ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa, jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na rynku pracy. Ma ona na celu wspomaganie szkolnictwa branżowego poprzez stymulowanie oferty szkół prowadzących kształcenie zawodowe.
Zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa to:
Automatyk, betoniarz-zbrojarz, cieśla, dekarz, elektromechanik, elektryk, kierowca mechanik, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechatronik, monter izolacji przemysłowych, monter konstrukcji budowlanych, monter nawierzchni kolejowej, monter stolarki budowlanej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami, opiekun osoby starszej, opiekun w domu pomocy społecznej, operator obrabiarek skrawających, technik automatyk, technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik budowy dróg, technik dekarstwa, technik elektroenergetyk transportu szynowego, technik elektromobilności, technik elektryk, technik energetyk, technik gospodarki odpadami, technik izolacji przemysłowych, technik mechanik, technik mechatronik, technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, technik robotyk, technik spawalnictwa, technik transportu kolejowego.
W 2025 r. na liście krajowej pojawił się po raz pierwszy zawód z poziomu szkoły policealnej: opiekun osoby starszej i opiekun w domu pomocy społecznej.
Raport Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego dla opieki zdrowotnej i pomocy społecznej wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na specjalistów świadczących usługi asystenckie i opiekuńcze dla zwiększającej się grupy osób starszych, w tym z ograniczeniami w codziennym funkcjonowaniu. Szacuje się, że w Polsce w 2050 r. aż 32,7% populacji będą stanowiły osoby po 65. roku życia. Oznacza to, że w ciągu najbliższych lat znacząco wzrośnie zapotrzebowanie na opiekunów w domach pomocy społecznej i opiekunów osób starszych.
W części wojewódzkiej prognoza określa alfabetyczny wykaz zawodów o szczególnie istotnym, istotnym lub umiarkowanym zapotrzebowaniu na wojewódzkim rynku pracy.
W 2025 r. po raz pierwszy w części wojewódzkiej pojawiły się wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane szczególnie istotne zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy, które obejmują wszystkie zawody z części krajowej oraz po jednym zawodzie będącym specjalizacją regionalną w danym województwie.
Pełny wykaz prognozowanego zapotrzebowania na zawody w skali kraju i z podziałem na województwa zawiera załącznik do obwieszczenia dostępny w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.
Dodatkowe informacje – czym jest prognoza?
Każdego roku ministerstwo publikuje, w formie obwieszczenia, prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.
Pierwszy z takich dokumentów został opublikowany w 2019 roku. Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego ma na celu wspomaganie celowego i adekwatnego kształcenia zawodowego, a tym samym przyczynianie się do przeciwdziałania bezrobociu wśród absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w Polsce.
Prognoza stanowi syntetyczne ujęcie różnych źródeł opisujących tendencje na rynku pracy w kontekście strategii rozwoju państwa i regionów. Celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.
Prognoza uwzględnia dane Instytutu Badań Edukacyjnych opracowane, w szczególności na podstawie statystyki publicznej (Główny Urząd Statystyczny), danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Systemu Informacji Oświatowej. Ważną rolę odgrywają również opinie rad sektorowych do spraw kompetencji i Rady Programowej do spraw kompetencji, a także ministrów właściwych dla zawodów szkolnictwa branżowego.
Procedury przetwarzania danych opracowane przez Instytut Badań Edukacyjnych (jednostka nadzorowana przez MEN) pozwalają na wykorzystanie w sposób kompleksowy ogółu czynników wpływających na kształtowanie się podaży i popytu na pracę w perspektywie długofalowej. Celem było stworzenie prognozy zapotrzebowania na zawody na okres 5 lat, przy uwzględnieniu różnych dostępnych źródeł danych ekonomicznych, demograficznych i edukacyjnych na poziomie ogólnokrajowym i regionalnym, w przekroju branżowym.
Wpływ prognozy na szkoły
W ramach znowelizowanych przepisów prawa oświatowego, samorządy na 2026 rok otrzymają zwiększoną kwotę potrzeb oświatowych dla szkół kształcących w zawodach, na które prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na krajowym rynku pracy oraz szczególnie istotne zapotrzebowanie na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy, wskazane w prognozie z roku 2025.
Dzięki opublikowanej prognozie, szkoły i organy prowadzące mogą zaplanować zawody, które będą uruchamiane w nowym roku szkolnym 2025/2026. Co istotne, decyzje podejmowane w tym zakresie, uwzględnią zróżnicowany sposób finansowania tych zawodów:
- większe finansowanie dla szkół kształcących w zawodach z „listy krajowej” oraz w zawodach o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej” (zwiększenie potrzeb oświatowych na ucznia o ok. 1900 zł)
- większe dofinansowanie pracodawcom kosztów kształcenia młodocianych pracowników w zawodach z „listy krajowej” oraz w zawodach o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej” (wzrost o 2 570 zł).
Prognoza zapotrzebowania na zawody z „listy krajowej” oraz na zawody o szczególnie istotnym zapotrzebowaniu z „listy wojewódzkiej” jest uwzględniana przy podziale potrzeb oświatowych, co roku dotyczy uczniów rozpoczynających naukę w danym zawodzie i ma zastosowanie przez cały cykl ich kształcenia. Takie rozwiązanie zapewnia stabilność finansową samorządów w kształceniu zawodowym. Mają dzięki temu pewność, że decyzja o uruchomieniu kształcenia w zawodzie z listy zawodów o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa przełoży się na wyższe finansowanie w ramach subwencji przez wszystkie lata nauki.
Departament Kształcenia Zawodowego
Ministerstwo Edukacji Narodowej